کتاب خیال پردازی ادبی، از کهنالگوها تا بوطیقای سوژه نوشتۀ کریستین شلبوگ؛ ترجمۀ دکتر علی عباسی، استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی و دکتر فرزانه کریمیان، دانشیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی منتشر شد.
این کتاب برای نخستین بار در سال 1401، در 310 صفحه در قطع وزیری و در انتشارات دانشگاه شهید بهشتی منتشر شده است و با قیمت 1.240.000 ریال عرضه میشود.
بررسی متون ادبی، به خودی خود، مستلزم شناخت مفهوم خیالپردازی است؛ بیآنکه هیچگاه مرز این مفهوم بهروشنی مشخص شده باشد. کاوش علمی خیالپردازی، در کلیت خویش با پژوهشی از تعیینات جمعی و فردی در ارتباط است که بر انتخاب و دستهبندی تصاویر بنا میشود و باید دانست که خیالپردازی فقط به کمک اعتباربخشی دوباره به تخیل توانست ابتدا در فلسفه، آنگاه در مردمشناسی و نقد ادبی، بهعنوان موضوعی «جدی» بسط داده شود.
نویسنده در کتاب خیال پردازی ادبی، از کهنالگوها تا بوطیقای سوژه به تعریفهای بنیادین و نظری تخیل پرداخته است و ضمن ارزشگذاری بر آثار ادبی، با یادآوری تعریفهای اصولی و علمی از تخیل، به بنیانهای فلسفی، روانشناختی و حتی انسانشناسانة این مفهوم و کاربست آنها در ادبیات نیز اشاره میکند.
کتاب مقدمهای کوتاه، پنح بخش اصلی و نتیجهگیری موجزی دارد. فصل اول خاستگاه مفهوم خیالپردازی را بازگو میکند و آخرین فصل به سه تحقیق اختصاص یافته است و بهتدریج نشان میدهد که چگونه میتوان از دیدگاه خیالپردازی، به شبکهای از صور قیاسی، به مضمون و به سبک نوشتاری دست یافت. نویسنده در این اثر کوشیده است تا تعریفهای اصلی تخیل و خیالپردازی را از منظر نظریهپردازان غربی معرفی کند و این تعریفها را به منشأ فلسفی، روانکاوی یا مردمشناختیاش پیوند دهد و کاربردشان را در ادبیات به نمایش گذارد.
پیشفرض نامحسوس نویسنده این است که تخیل، بهرغم ظاهر بیمنطق خود، نظامی منسجم و قانونمند دارد و دارای دستورِ زبان جهانی است که بر آنچه تولید میکند تأثیر میگذارد. ازاینرو، هدف بخش عمدة این نوشته یافتن این دستور زبان و قواعد نحوی تخیل است. خلاصه آنکه شاید بتوان گفت: هدف نویسنده ارائة ابزارها و اطلاعات لازم برای یک رویکرد موشکافانه از خیالپردازی برای هر فرد و تبیین پیشفرضها و اهداف هریک از شیوههای مطرحشده است.
آنچه کتاب را برتری میبخشد، نخست، بدیع و جامع بودن تحلیلهای نویسنده در باب تخیل از منظر نظریهپردازان گوناگون و با رویکردهای متفاوت فلسفی، علمی و ادبی است و سپس وسعت مستندات ادبی آن است، چنانکه نویسنده با توجه به اشرافی که دارد، در جایجای کتاب، دیدگاههای نظری خود را به کمک این ارجاعات تحلیل میکند و عینیت میبخشد.
کتاب خیال پردازی ادبی، از کهنالگوها تا بوطیقای سوژه برای آن گروه از استادان، پژوهشگران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی و برای تمامی علاقهمندان فارسیزبان در این حیطه کارآمد است که در ِپی دستیابی به منبعی کامل و جامع در زمینة نقد تخیل، نقد مضمونی و دیگر زمینههای ادبی و هنریاند و به این مفاهیم گرایش دارند یا تحقیق میکنند.